Każdy z nas przeżywa czasem smutek. Ten stan pozbawiający nas energii i chęci do działania pojawia się jako reakcja na stratę czy niepowodzenie. Mimo, że nie każdy smutek jest depresją a depresja nie jest tylko smutkiem, to u ich podłoża leżą te same mechanizmy odpowiedzialne za obniżenie nastroju, zmniejszenie aktywności i wycofanie energii z działania. Różnica między smutkiem a depresją ma charakter ilościowy i nie da się postawić ostrej granicy między nimi. Mimo to, smutek jest ukształtowaną w toku ewolucji, jedną z emocji podstawowych i ma charakter adaptacyjny, depresja natomiast stanowi jego patologiczną formę. Źródeł depresji (melancholii), począwszy od starożytności upatrywano zarówno w biologii, w tym w genach człowieka jak i w czynnikach środowiskowych. Obecnie jako najbardziej prawdopodobny przyjmuje się model predyspozycje – stres. Za istotne dla pojawienia się depresji uznano:
- Czynniki biologiczne/genetyczne: warunkujące reakcję na stres oraz temperamentalne, w tym poziom neurotyczności (negatywna emocjonalność, wysoki poziom lęku, izolowanie się od wsparcia społecznego i relacji);
- Czynniki środowiskowe: traumatyczne wydarzenia z dzieciństwa i sytuacje stresowe przekraczające zasoby/brak skutecznych strategii radzenia sobie ze stresem;
Chociaż kryteria diagnostyczne depresji dla osób dorosłych oraz dzieci i młodzieży są takie same, to jej przebieg może się znacznie różnić. U obu grup trzy kluczowe wskaźniki depresji to:
- obniżony nastrój,
- utrata zainteresowań i odczuwania przyjemności (anhedonia),
- mniejsza energia, większa męczliwość prowadzące do wycofania się z aktywności,
(dwa z nich muszą być spełnione).
Ponadto mogą pojawić się:
- trudności w skupieniu uwagi,
- obniżenie samooceny i mała wiara w siebie,
- nieadekwatne poczucie winy, czucie się bezwartościowym,
- pesymistyczne postrzeganie swojej przyszłości,
- myśli lub zachowania samobójcze lub zachowania autoagresywne,
- problemy ze snem,
- zmiana apetytu (zmniejszenie lub zwiększenie),
(przynajmniej dwa muszą być spełnione).
Kiedy powyższe symptomy utrzymują się przynajmniej dwa tygodnie, mogą wskazywać na depresję. Depresja u dzieci a szczególnie u adolescentów przyjmuje różne maski i bywa trudna do zdiagnozowania. U młodych ludzi często smutek pomieszany jest ze złością i irytacją. Występuje większa reaktywność nastroju, to znaczy na skutek pozytywnych zdarzeń (np. wspólne wyjście ze znajomymi) możemy obserwować chwilowy jego wzrost.
W związku z tym, że 23 lutego przypada Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją (ustanowiony przez Ministerstwo Zdrowia w 2001 r.), chcemy zwrócić szczególną uwagę na tę chorobę, która dotyka coraz większą rzeszę ludzi, w tym dzieci i młodzież. Chcemy, jako szkoła, wspólnie z rodzicami i uczniami, zastanowić się jak powstrzymać rozwój nowej choroby cywilizacyjnej, upośledzającej funkcjonowanie dotkniętych nią osób i generującej ogromne koszty dla społeczeństwa.
Planujemy:
- Rozmowy z uczniami na temat smutku, jego znaczenia oraz możliwości szukania pomocy (gdy jest taka potrzeba); na temat stresu i skutecznych strategii radzenia sobie z nim;
- Spotkanie z rodzicami, którego tematem miałby być smutek i depresja w połączeniu z omówieniem możliwych oddziaływań. Termin spotkania zostanie ustalony po zgłoszeniu się osób chętnych. (Osoby zainteresowane proszone są o mejla do psychologa szkolnego – Karoliny Żak).
- Gazetkę szkolną dotyczącą smutku i depresji/dbania o swój dobrostan. (Samorząd uczniowski)
- Audycję przez szkolny radiowęzeł na powyższe tematy. (Samorząd uczniowski)
Zapraszamy rodziców do współpracy. Jesteśmy otwarci na Państwa inicjatywę.
Zespół psychologiczno–pedagogiczny:
Ewa Bosaka-Płocka – pedagog
Aleksandra Ławnicka-Blacha – pedagog
Karolina Żak – psycholog
